Bestuurscultuur

Het toeslagenschandaal en de gasenquête hebben aan het licht gebracht hoe een starre overheid haar eigen burgers in gevaar brengt. Algemene verbijstering over hoe dit kon gebeuren en waarom het zo lang voort kon woekeren. De spraakmakende goegemeente heeft sindsdien de mond vol over een nieuwe bestuurscultuur.

Tegelijkertijd durft niemand de vingers te branden aan een nadere omschrijving daarvan. Hoe heikel dat nieuwe besturen kan worden bewees mevrouw Kaag kort na het bespreken van de gasenquête toen ze haar in de Tweede Kamer uitgesproken gelofte aan de heer Rutte ‘Hier scheiden onze wegen’ verbrak door toe te treden tot het kabinet Rutte-IV.

Begin november bracht een groep ambtenaren bij Buitenlandse Zaken (BuZa) haar waarschuwing naar buiten dat Israël mogelijk ‘ernstige schendingen van het humanitair oorlogsrecht’ begaat met vliegtuigen waarvoor Nederland onderdelen levert. Zij laten hun vakmanschap én hun geweten spreken en gaan voorbij aan ambtelijke mores en regels die dat in de weg staan. Ze doorbreken bewust de patronen van de oude bestuurscultuur. De secretaris-generaal van BuZa reageerde als door wesp gestoken: hij deed aangifte van lekken van vertrouwelijke documenten. Hij neemt het ‘zeer hoog’ op.

Het verdere verloop van deze affaire zal de contouren laten zien van de bestuurscultuur die Nederland gaat krijgen. Hoe gaat de rest van de ambtelijke top bij BuZa hiermee om? En nog interessanter: hoe reageren het parlement en de demissionaire en komende ministers hierop?

terzijde

De Commissie-Davids deed in 2010 onderzoek naar het Nederlandse aandeel bij de inval (2003) in Irak. De leiders van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk beweerden ten onrechte dat de heer Saddam Hoessein beschikte over massa-vernietigingswapens. En in tegenstelling tot wat minister De Hoop Scheffer en premier Balkenende poneerden, was er geen afdoende volkenrechtelijk mandaat voor de inval. De Commissie-Davids adviseerde onder andere om een volkenrechtelijk adviseur aan te stellen die vrij toegang tot de bewindslieden zou dienen te hebben (pag 273). In het contract dat destijds is opgesteld, werden de mogelijkheden van deze functionaris al ingeperkt tot een positie buiten het ministerie (met als consequentie een beperkte toegang tot informatie) en tot het geven van ‘gevraagd advies’. Het werd 2020 en minister Blok wilde al afscheid nemen van de functie. En anno 2023 is het advies van de vigerende adviseur domweg genegeerd.

ruïnes van Rutte

Terwijl mevrouw Yeşilgöz de heer Wilders gelegenheid biedt om salonfähig te worden, komt zij weg met ‘het gaat om de toekomst’. Waarom pakt niemand haar aan op de ruïnes van Rutte?

Geplaatst in mensenrechten, politiek | Getagged , , , , , , , , | Een reactie plaatsen