Wat moet er anders bij het aanpakken van de Covid-19 pandemie in Nederland? Na mijn blog van 6 oktober daagde een gevatte lezer me uit om verder te gaan dan kritiek leveren. Mijn premisse dat een goede verstaander genoeg heeft aan een half woord, ontmaskerde hij dusdoende als te Rutte.
Welnu, laten we beginnen met de verhouding tussen regering en bevolking. De minister met de portefeuille veiligheid en handhaving bestempelde personen die de regels overtreden expliciet tot aso’s, maar bleef zitten nadat hijzelf en de gasten bij zijn huwelijk betrapt waren toen ze en masse dezelfde regels aan hun laars lapten. De MP kwam persoonlijk voor de camera’s uitleggen dat de bewindsman volgens hem nog steeds geloofwaardig was.
non licet bovi quod licet Iovi
Onze regering levert hiermee zelf aanvullend bewijs voor een eeuwenoude complottheorie dat de heersende elite zichzelf andere normen oplegt dan haar onderdanen. Ook het gestuntel rond de vakantie van het staatshoofd (omgevlógen) wijst in die richting. Jammer overigens dat we pas over vijftig jaar weten wat zijn windvanen en hermelijnvlooien, inclusief de heer Rutte, geadviseerd hebben.
Er zal tijd verstrijken voordat het vertrouwen en de bereidheid om adviezen op te volgen hersteld zijn. Maar het zou helpen wanneer de regering stevige stappen zou nemen. Ontsla de bruidegom én de staatssecretaris die optrad als buitengewoon ambtenaar van de Burgerlijke Stand (dezelfde vrouw die na de brand in kamp Moria niet eens 100 vluchtelingen op wil nemen). Splits meteen hun departement op in behapbare onderdelen, en breng de politie weer terug bij Binnenlandse Zaken. Verbied de heer De Jonge om halfzachte toezeggingen en valse vooruitzichten te geven.
Hier stond zonder instemming van de fotograaf een foto van de heer de Jonge. Het ANP heeft me eind december 2022 gesommeerd deze te verwijderen en een “kostenplaatje” in rekening gebracht van € 338,25. Men vraagt zich af hoeveel daarvan bij de fotograaf terecht komt.
Houd op met gezwatel over inwoners die oud en wijs genoeg zijn om zich aan de maatregelen te houden, terwijl een aanzienlijk deel van hen laaggeletterd is, of hulpverleners in ziekenhuizen molesteert dan wel met grote aantallen natuurgebieden in trekt om te feesten.
Kom met voorschriften, niet met adviezen.
Installeer naast het Outbreak Management Team (OMT) een gremium met deskundigen op het terrein van menselijk gedrag en het beïnvloeden daarvan, psychologie, sociologie, economie, complexe systemen, communicatie, leiderschap en nog zo wat. De adviezen van het Red Team 1 zijn wellicht niet allemaal even goed onderbouwd, de club is wel een lichtend voorbeeld hoe je breder kunt kijken dan de hoeveelheid virusdeeltjes dat blijft hangen in een mondkapje.
Herstel de weeffouten in het GGD/GHOR-systeem. 2 GGD’s vallen nu onder het gezag van clubjes gemeentebesturen, ze zijn niet op landelijk niveau aanstuurbaar. Per definitie zijn ook de GHOR’s in regio’s georganiseerd. Regel meteen het inkopen en distribueren van vitale materialen (in dit geval maskers, beschermende kleding, medicatie, apparatuur, tests, vaccins) voor eens en voor altijd.
En verder: stap af van het industriële just-in-time-model. Geef ziekenhuizen voldoende ruimte om verantwoord op te schalen in tijden van nood. Daarvoor is een bezettingsgraad van 85 tot 90 % gewenst, en niet de wurgende ondergrens van 95 % die de verzekeraars nu afdwingen onder auspiciën van de overheid. Voer Kamermotie 25295-596 uit die de werkers in de zorg structureel aanzienlijk beter wil laten beuren. Terzijde: behalve naar de zorg moet er veel meer geld naar vitale publieke functies als onderwijs, cultuur, wetshandhaving en defensie. Stop het pamperen van de financiële sector en het bedrijfsleven, Nederland is mede daardoor niet meer wat je een beschaafd land kunt noemen.
Inhoudelijk zijn er wat mij betreft drie kernterreinen
Formuleer lange-termijnbeleid
Eind september 2020 werd geschat dat in Nederland ongeveer 5% van de bevolking besmet is geweest met SARS-CoV-2. 3 De eerste bevestigde besmetting was op 27 februari 2020, een interval van 7 maanden. Zelfs wanneer de drempel voor groepsimmuniteit niet bij 60 % besmette personen zou liggen (klassieke inzichten), maar bij 20 tot 40 % (actuele speculaties), is er zonder vaccins nog een lange weg te gaan. Beleid én voorlichting moeten hieraan meer aandacht besteden.
Schep realistische verwachtingen rond vaccinatie
Zowel over immuniteit als over de werkzaamheid van vaccins is bij SARS-CoV-2 nog veel onbekend. Er zijn aanwijzingen dat patiënten die Covid-19 hebben doorgemaakt, hun antistoffen (de zogeheten humorale component van het immuunsysteem) sneller verliezen dan bij andere infecties het geval is. 4 Hoewel immuniteit ook wordt bewerkstelligd door een cellulaire component – niet alle hoop is dus verloren, roept dit snelle verdwijnen de vraag op hoe lang vaccins dan werkzaam zullen zijn. Dit komt bovenop alle onzekerheden die er in deze fase van vaccin-ontwikkeling sowieso nog zijn.
Concentreer je scherper op het R-getal
De exploderende hoeveelheid kennis over SARS-CoV-2 is voorlopig alleen toepasbaar bij de behandeling van getroffen patiënten. Voor het beteugelen van de pandemie moeten we nog varen op algemene inzichten uit de epidemiologie. Cruciaal daarbij is het reproductiegetal R. 5 Het wordt aldus berekend: R = p x c x d
In deze formule is p de kans dat een geïnfecteerd persoon iemand anders besmet wanneer er contact is; c is het aantal contacten per tijdseenheid, en d de duur van de besmettelijkheid. De 1,5 meter en de mondkapjes zijn erop gericht om p omlaag te brengen. Lockdowns, al dan niet gedeeltelijk of intelligent, richten zich op het verlagen van c. Aan d valt te sleutelen door mensen snel te isoleren na een positieve test; daar kan Nederland een enorme inhaalslag in maken.
Bij R=1 besmet ieder geïnfecteerd persoon één ander persoon: het virus kan zich handhaven, maar breidt zich niet uit. Is het getal hoger, dan wordt meer dan één ander besmet.
Bijv. bij R=2 besmet elke geïnfecteerde twee anderen; dan gaat het razendsnel, want die twee besmetten vier anderen en die op hun beurt weer acht anderen. Dit verschijnsel heet exponentiële groei, zie de afbeelding links. 6 In tegenstelling tot lineair verlopende processen gaat de toename razendsnel.
Is R kleiner dan 1, dan vindt het virus te weinig slachtoffers om zich te handhaven, en dooft de pandemie plaatselijk of regionaal uit. Drie curves met exponentiële afname ziet u op het plaatje rechts: 7
Zo’n curve is het doel waarnaar wij streven. Ook deze afname verloopt veel sneller dan een lineaire. Daarbij maakt het wel degelijk uit hoe ver de R verwijderd is van 1. Het RIVM en de regering richten zich op R=0,9. 8 Op het rechter plaatje is dat min of meer de blauwe lijn. Volgens het RED Team is het beter om op korte termijn te mikken op R=0,75, ongeveer de groene lijn. Ook het Internationaal Monetair Fonds vindt dat het beter voor de economie is om de curves zo snel mogelijk te laten dalen. 9
Met andere woorden: we hebben een nog bredere hamer nodig, en de regering zal die langer moeten hanteren dan ze nu (30 oktober 2020) van plan lijkt.
En verder: test, test, test. Breng het BCO (bron- en contactonderzoek) op orde, de belangrijkste peiler bij het uittrappen van brandhaarden. Stap over van brede algemene maatregelen naar maatwerk, bijv. bij de jongeren, het onderwijs, verpleeghuiszorg.
ceterum censeo
De klimaatcrisis krijgt ten onrechte veel te weinig aandacht.
_ _ _ _ _
1 Hoewel de naam een reddingsbrigade suggereert, gaat het om een clubje dat georganiseerde tegenspraak levert. De term is afkomstig uit de Amerikaanse strijdkrachten. Bij oefeningen werden de aanvallers aangeduid als de Reds (symbool voor de commies), de nobele verdedigers waren de Blues, met aan het hoofd Muddy Waters (grapje). In moderne organisaties worden Red Teams ingezet om hackers voor te zijn, om onvoorziene risico’s in kaart te brengen, maar ook om leidende organen en personen te voorzien van tegengas en hen te behoeden voor kokerzien. In Nederland heeft zich spontaan een Red Team geformeerd rond Covid-19 als reactie op de beperkte samenstelling en visie van het OMT. https://www.c19redteam.nl/
ook te vinden op twitter: https://twitter.com/C19RedTeam
| 2 GGD | Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst |
| GHOR | Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio |
3 https://www.parool.nl/wereld/wat-kunnen-we-van-zweden-leren-over-groepsimmuniteit~b2fbce58d/?referrer=https%3A%2F%2Fstartpage.com%2F
4 https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.07.09.20148429v1.full.pdf
5 Terwijl het reproductiegetal door minister De Jonge ook wordt aangeduid als de R-factor, rept het RIVM consequent over R(t).
6 https://www.britannica.com/topic/exponential-growth
7 https://en.wikipedia.org/wiki/File:Exponential_Decay_Function.png
Applaus, Rob.
Veel duidelijker kan niet.
Ik ga (als je er geen bezwaar
tegen hebt) de link naar dit
verhaal morgen op mijn blog
zetten.
Groet, Frits
Goede blog, Rob!
Tenminste, voor zover ik kan beoordelen. En dat is meteen het heikele punt: welke niet-specialist, of andere persoon die in- en overzicht ontbeert, kan zeggen wat juist of verstandig is? Heb JIJ genoeg insight?
Het Red Team is niet de enige bron van tegengas. Er duiken steeds meer alternatieve waar- en wijsheden op (wij kregen laatst het blaadje ‘Gezond Verstand’ onder ogen) en een deel van het publiek verliest zijn ankers. Een globaal probleem, zoals je weet.
Maar hoe gaat de overheid hiermee om? Er bestaat terecht vrijheid van meningsuiting en in dictatoriale landen juichen wij tegendraadse publicaties juist toe, maar hier schaadt het de eensgezindheid.
Misschien iets voor een volgend blog.
Dank voor deze in ieder geval, ik heb het met plezier gelezen.
Lieve groet, E.
Ha Rob,
Onduidelijk is of het snel dalen van antistof titers een probleem is, er worden waarschijnlijk net als bij de meeste andere infecties memory cells aangelegd. Hopelijk is dat bij bij de huidige epidemie ook zo.
Volgens mij is dat nog niet duidelijk, maar het valt niet mee om de literatuur bij te houden.
vriendelijke groet,
Huib van de Donk